رییس اداره پیشگیری از حوادث مرکز مدیریت و حوادث فوریتهای پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: پیشگیری از حوادث رانندگی نیازمند رویکرد جامع و روشمند است
1394-04-14
دکتر مشیانه حدادی متخصص پزشکی اجتماعی و رییس اداره پیشگیری از حوادث مرکز مدیریت و حوادث فوریتهای پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. با وی گفتوگویی درباره حوادث رانندگی و جادهای انجام دادهایم که در زیر می خوانید:
برای کاهش تصادفها عامل انسانی، ایمنی و استاندارد جادهها یا استانداردهای خودرو کدام تاثیرگذارترند؟
برای اینکه حوادث ترافیکی رخ دهد همانند بیماریها به سه عامل میزبان، محیط و عامل بیماریزا نیاز است. حوادث رانندگی حاصل تقابل سه عامل میزبان (انسان)، محیط (راه) و عامل ایجاد کننده (وسیله نقلیه) است و تاثیر میزبان یا کاربران راهها بسیار مهم است. زیرا در صورت وجود راه ایمن و خودروی استاندارد با کلیه تجهیزات ایمنی، این کاربر است که باید از تجهیزات ایمنی خودرو (مثلا کمربندایمنی برای خود یا صندلی مخصوص کودک برای فرزندش) استفاده کند و قوانین و مقررات را رعایت نماید. البته این بدان معنا نیست که تاثیر زیرساختهای حمل و نقل، استانداردهای جاده یا ایمنی خودرو را نادیده بگیریم و فقط بر عامل انسانی و رفتارهای مردم تمرکز کنیم.
· به نظر شما راهکارهای پیشگیری و کاهش تصادفهای جادهای کدام است؟
پیشگیری از حوادث رانندگی نیازمند رویکرد جامع و روشمند است. برای تغییر برخی رفتارهای منجر به تصادف نیاز به آموزش احساس میشود. آموزش موثر باعث افزایش آگاهی، تغییر نگرش و سپس تغییر رفتار میشود. عوامل مهم دیگر شامل اصلاحات مهندسی در ساخت راه یا صنایع خودروسازی، نصب پلهای عابر پیاده، دوربرگردانها، اعمال قوانین و مقررات عبور و مرور شامل اعمال قانون استفاده اجباری از کمربند ایمنی و صندلی مخصوص کودک، کلاه ایمنی موتورسواران، ممنوعیت سرعت غیرمجاز، ایجاد انگیزشهای اقتصادی مثلا جرایم رانندگی، سیستم نمره منفی(Demerit Points) و احتمال تعلیق گواهینامه است.
· مهمترین اقدامهای مراقبتی پزشکی بعد از تصادف چیست؟
بر حسب نوع آسیب وارده اقدامات مراقبتی پزشکی مختلفی باید انجام شود. بنا به تشخیص تکنسین فوریتهای پزشکی و پزشک از پایدارسازی وضعیت مصدوم با کنترل خونریزی، بیحرکتسازی مصدوم و پانسمان فشاری گرفته تا احیا یا اعزام فوری به نخستین سانتر درمانی باید انجام شود.
آشنایی ناظران حادثه با اصول احیا و کمکهای اولیه میتواند تا رسیدن نیروهای امدادی کمککننده باشد، ولی توصیهام به مردم این است که در صورت ناآشنایی با اصول صحیح بیحرکتسازی حمل مصدوم، با اورژانس 115 تماس فوری برقرار کنند و به جابهجایی مصدوم اقدام نکنند. زیرا گاهی دلسوزی و دلرحمی ما شکستگی ساده عضو را تبدیل به ضایعه نخاعی میکند.
· مهمترین عامل ایجاد تصادفهای جادهای کدام است؟
به ندرت تنها یک عامل در ایجاد تصادف موثر است و اغلب مجموعهای از عوامل در ایجاد تصادفهای رانندگی نقش دارند. سرعت غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله مطمئن، بیتوجهی به جلو، مهارت نداشتن در کنترل وسیله نقلیه، رانندگی با وجود مصرف الکل یا مواد روانگردان، ایمن نبودن جادهها و نبود تابلوها و علایم هشدار دهنده، استاندارد نبودن خودروها و اعمال نشدن صحیح قوانین همگی از عوامل مهم در رخداد تصادفهای رانندگی هستند.
· برای جلوگیری از خشونتهای رانندگی منجر به تصادف چه اقدامهایی انجام شده است؟
برقراری تعامل در زمینههای مختلف اجتماعی نیازمند سلامت روحی و روانی است. مطالعات حاکی از وجود رابطه معنادار بین سلامت روان و رفتارهای رانندگی است. رفتارهای تکانشی و تهاجمی از جمله عواملی است که در رخداد تصادفهای جادهای موثر است. استرس و مشکلات روحی با کاهش تمرکز فرد از دقت او میکاهد و زمان عکسالعمل او را طولانیتر میکند.
پیشگیری از خشونت نیازمند فرهنگسازی و کسب مهارتهایی از قبیل کنترل خشم، مدیریت استرس و یادگیری شیوههای صحیح حل مشکلات است. از طرفی نقش مولفههای اجتماعی موثر بر سلامت از جمله فقر، اعتیاد و بیکاری را نیز باید مد نظر داشت. این عوامل زمینه ارتکاب به خشونت را در جامعه از جمله رانندگی گسترش میدهد و به نظر نمیرسد هم اکنون اقدام منسجم و گستردهای در این خصوص توسط دستگاههای مسئول آغاز شده باشد.
· اطلاعرسانی و برپایی همایشها تا چه حد در کاهش حوادث رانندگی موثر است؟
قطعا آگاهیرسانی و برگزاری همایشها در کاهش حوادث رانندگی بسیار موثر است. البته اگر تنها به برگزاری همایش برای جمع محدودی از صاحبنظران اکتفا نکنیم و به دنبال برپایی این همایشها بتوانیم سیاستگذاران و تصمیمسازان را برای تغییر و اصلاح متقاعد کنیم.